Emzirme Semineri
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları bölümünden Hemşire Nilüfer Doğan ve Nevin Yıldız emzirme ile ilgili bilgiler verdi ve sorularımızı cevapladı.
Deneyimlerine göre annelerin %99’u doğumdan sonra bebeklerini emzirmek istiyor. Fakat başladıktan sonra erkenden kesiyor ya da 6 aydan sonra bitiriyor. Sonuçta rakamlara bakıldığında anne sütü ile beslenen bebeklerin oranı yüzde 1.3’e düşmüş durumda. (Ki biz de Emzirme Reformu gönüllüleri olarak bu oranı arttırmak için çabalıyoruz.)
Hemşirelerimizin gözlemine göre annelerin genelinde “sütüm yetecek mi” kaygısı var. Oysa ki annelerin ikiz bebekleri olduğunda bile çok rahat emzirebiliyorlar. Emzirebilmede en önemli faktörün doğru teknik olduğunu belirtiyorlar.
Doğru teknik nedir?
Emzirme esnasında memedeki kahverengi kısım tamamıyla bebeğin ağzında olmalıdır. Bebek anneye paralel durmalıdır ve anneye doğru bakmalıdır. Bebek memeyi alttan yakalamalıdır.
Biz seminer boyunca Emziren Anneler Grubu içinde çok sık karşılaştığımız soruları hemşirelerimize sorduk. Aldığımız cevapları aşağıda görebilirsiniz.
1) Emzirme sıklığı ne olmalıdır?
Emzirme sıklığı günde 8 kereyi geçmemelidir.
2) Aylara göre emzirme süresi değişir mi?
Bazı bebekler 7-8 dakikada memedeki sütü boşaltırken bazı bebekler daha tembel olur ve emme süreleri 25 dakikayı bulabilir. Emme süresi 5 dakikadan az 30 dakikadan fazla ise emzirmede sorun var diyebiliriz.
Sütü sağarak vermede: Bebeğe verilen süt miktarı her bebeğe göre değişir. Bizden örnek alırsak bazı gün çok aç oluruz, bazı gün daha az aç oluruz. Bebeklerde de durum böyledir. Bir bebeğin ihtiyacı olan süt miktarı kilosuyla 20-30mm’yi çarparak bulunur. Örneğin 6 kg ağırlığında bir bebeğin süt ihtiyacı 120-180ml’dir.
3) Sütün artması için ne yapılabilir:
Sütün artması için sağılması çok önemli. Süt çekilmezse beyin “süt üretimini durdur” mesajı gönderir ve süt gittikçe kesilir. Ayrıca yorgunluk süt üretimini çok etkiler dolayısıyla süt veren annelerin yeterince dinlenmesi çok önemlidir. Annenin kendine güvenmesi ve stres olmaması çok önemlidir. Mutlu annenin bebeği bebeği de mutlu eder.
4) Emzirirken ilaç, sigara ve kahve/çay kullanımı nasıl olmalıdır?
Sigara içince zararlı maddeler süt yoluyla bebeğe geçiyor. Çok bağımlı anneler emzirmeyi bırakmaktansa günde en fazla 5-6 adedi geçmemelidirler. Antihistaminik ilaçlar, ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları anne sütünü azaltır. Kahve ve çay tüketimi günde 1-2 bardağı geçmemelidir.
5) Anne sütünü arttırmak için neler yapılabilir?
Su, dereotu, rezene, malt içeceği, kuşkonmaz, çemenotu gibi anne sütünü arttırdığına inanılan pek çok besin ve sıvı var. Fakat en önemlisi annenin sütü olacağına inanmasıdır. (1 gruba anne sütünü arttırdığı düşünülen bir sıvı, bir gruba da aynı sıvı verileceği söylenmesine ragmen tuzlu su verilmiş, tuzlu su verilen grubun süt üretiminin artışı diğer grupla aynı olmuş.)
Anne sütü arttıran çay karışımlarından günde 3 bardaktan fazla içilmemelidir.
6) Emzirme döneminde beslenme nasıl olmalıdır?
Emziren annelerin genelde süt yapsın diye çok miktarda yediği ürünler arasında et, tatlı, pekmez, bulgur pilavı, yeşil renkli sebzeler sayılabilir.
Önemli : Hamilelik döneminde alınan demir ve vitamin takviyesine emzirirken de devam edilmelidir. D vitamini takviyesi de önerilmektedir. Kalsiyum konusunda annelerde hep soru işareti oluyor, bebek annenin kalsiyumunu alıyor mu diye ama böyle bir durum söz konusu değil.
7) Emzirirken spor yapılabilir mi ?
Evet, emzirirken spor yapmanın bir zararı yoktur, anneyi mutlu ettiği için sütü arttırıcı etkisi bile olur.
8 ) Anne sütü ek gıdalarda kullanılır mı?
Anne sütü kahvaltıya karıştırılıyor ya da yoğurt yapılıyor. Depolanmış anne sütü ek gıdaların içine katılabilir fakat dikkat edilmesi gereken nokta anne sütü direkt ısıtılmamalıdır veya mikrodalga fırında ısıtılmamalıdır.
9) Bebeklerde kilo alımı nasıl olmalıdır?
Her bebeğin kilo alımı farklıdır. Bir bebeğin sağlıklı olduğunun göstergesi ayda en az 500 gr almasıdır. Almıyorsa doktora danışılmalıdır. Gizli seyreden idrar yolları enfeksiyonu gibi rahatsızlıklar olabilir ve bebeğin kilo alımı etkilenebilir.
Anne sütünün kalitesinin arttırılması için ve bebeğin kilo arttırımını arttırması için çok kalorili yiyeceklerin yenmesinin anne sütüne bir etkisi yoktur.
10) Meme ucu sorunları
Meme çatlağı : Doğru teknik uygulanırsa ve memenin kahverengi kısmı bebeğin ağzına yerleştirilirse meme çatlağı olasılığı düşer.
Emzirme sorunlarının minimuma indirilmesi için doğumdan itibaren anneye emzirme danışmanlığı desteği verilmelidir.
Memeyi durmadan silmemek gerekir. Meme ucunda sivilcemsi yapılar vardır, bu bölgeden gelen sıvı memeyi korumak içindir. Ayrıca bu sivilcemsi yapılar bebeğin memeye yerleşmesini sağlar, salgılanan sıvı ile bebek koku alır ve emme refleksi başlar.
Emziren annenin günde 1 kez ılık duş alması yeterlidir. Duş almamışsa 1 kez ılık suyla ya da anne sütüyle gögüs uçları silinebilir.
11) Mastit neden olur, ne yapılmalıdır?
Memeyi tam boşaltmama durumu mastite neden olur. Tedavi için önce ılık kompresle meme yumuşatılır. Memeyi elle ya da pompayla biraz sağdıktan sonra biraz boşalınca bebeğe verilir. Meme tamamen boşaldıktan sonra soğuk kompres yapılır ve bu tekrar süt dolması engellenir. İyileşme sürecinde bol istirahat ve ağrı kesiciler etkili olur. Düzelmediği taktirde doktora başvurulur.
12) Memeden kesme nasıl yapılmalıdır?
1 yaş sonrası ek gıdalarla birlikte anne sütü verilmeye devam edilmelidir.
2 -3 yaşa kadar anne sütü verilmeye devam edilebilir. Memeden kesme için en uygun dönem yaz aylarıdır. Her hafta emzirme sıklığı 1 kez azaltılarak bitirilebilir. Eğer bir emzirme koltuğu veya emzirme köşesi varsa o köşe dağıtılabilir.
13) Anne sütü hangi şartlarda saklanmalıdır?
Oda ısısında 6-8 saat (25 derecenın altı olmalı)
Termos çantalarda 24 saat
Buzdolabında 48 saat
Buzluk (-15derece) 2 hafta
Derin dondurucu (-18 derecede) 3-6 ay
İleri teknoloji derin dondurucularda 6ay
Anne sütü paketi açıldığında çok ekşi ve keskin bir koku gelirse bozulmuş demektir. Ama normal hafif kokular normaldir, annenin yediklerine göre anne sütünün kokusu değişebilir. Anne sütü benmari usulu ısıtılarak çözülür. Direkt buzluktan çıkarıp benmari usulu ısıtılınca arta kalan sütü atmak gerekir. Eğer buzluktan buzdolabına indirilip çözülürse 24 saat içinde tüketilebilir.
14) Oksitoksin hormonunun salgılanması için neler yapılabilir?
Babanın anneye yapacağı sırt masajı oksitoksin hormonunu salgılatarak anne sütünü arttırabilir. Bebeğin fotoğrafına bakılması ya da bir eşyasının koklanması da oksitoksin salgılatır. Göğüslere ılık kompres veya fiske vurma da oksitoksin salgılatır.
15) Bebeğin memeyi reddetmesi durumunda ne yapılmalıdır?
Bir bebeğin memeyi reddetmesi gerçek bir reddediş değildir. Bebeğin bir ağrısı veya bir rahatsızlığı olabilir. Bu yalancı reddir. İsteyene kadar emzirmeye yönlendirmeye devam edilmelidir.
16) Sütün yeterli olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Anne sütünün yeterli olduğunun en kesin kanıtı bebeğin ayda en az 500 gr kilo almasıdır. Ayrıca bebek günde en az 6-8 kez bezini ıslatıyorsa yeterli miktarda besleniyordur. Bebekler neden memeden yetersiz süt alırlar? Biberon ya da emzik kullanımı, yanlış emzirme tekniği, meme ucu çatlağı gibi nedenler bebeğin anne sütünü istediği gibi alamamasına neden olabilir.
Anne sütü ilaç kullanımıyla, doğum kontrol hapı kullanımıyla, alkol/sigara kullanımıyla ve yorgunlukla azalır. Annenin psikolojik durumu ve özgüven eksikliği anne sütünü etkileyen en önemli faktördür.
Aşağıdaki faktörler süt yapımını etkilemez
Adet görme, cinsel hayat, sezeryan doğum, erken doğum, çok çocuklu olmak, diyet yapmak.
Hemşirelerimize verdikleri değerli bilgiler için çok teşekkür ediyoruz.
Bol sütlü günler…
